Το βαρύ φορτίο ενός Έλληνα στην Σκωτία...

Όταν στέλνεις ένα παιδί της μεταπολίτευσης στην Σκωτία να βρει την τύχη του, σε σένα μιλάω μανούλα Ελλάς, φορτωμένο με τις φορτισμένες συναισθηματικά ιστορικές εικόνες που μας μεγάλωσες, εκεί που οι Άγγλοι είναι πάντα κακοί είτε σαν εκτελεστές Κυπρίων είτε ως φαντάροι του Scobie και στο βάθος πάντα καταχθόνιοι αποικιοκράτες.... Τότε τα περιθώρια μια αμερόληπτης σκέψης και επιλογής στο θέμα της Σκωτσέζικης ανεξαρτησίας είναι πολύ περιορισμένα.

Για καλή μου όμως τύχη το δίλημμα έσκασε σε μια χρονική συγκυρία που πολλά αλλάζουν στην κόσμο και πολλές αναθεωρητικές σκέψεις περνάνε από το μυαλό. Είναι και αυτά τα 20 χρόνια εμπειριών σε τούτο το νησί, είναι η Ελληνική κρίση που δείχνει πόσο στραβά μπορεί να πάει μια ανεξαρτησία, χωρίς φυσικά αυτό να ακυρώνει την ιστορική της αναγκαιότητα. Είναι και η Ευρώπη που βιώνουμε όλοι εμείς που το πρωί παίρνουμε μια ταυτότητα και πεταγόμαστε για δουλειά στο Βερολίνο και το βράδυ συναντάμε έναν πελάτη στις Βρυξέλλες σε αντίθεση με τον φοβισμένο Άγγλο που δεν είναι σίγουρος αν θα βρει baked beans στην Λυών ή και τον Έλληνα που γυρίζει σαλεμένος την Βιέννη στις 12.00 το βράδυ ψάχνοντας σουβλατζίδικο. 

Έτσι λοιπόν κάπου μεταξύ της εικοσάχρονης Ελληνικής μου παιδείας(?) και της εικοσάχρονης Ευρωπαϊκής μου ζωής θα προσπαθήσω να καταλήξω σε μια όσο πιο πολύ μπορώ αμερόληπτη θέση για το δημοψήφισμα της Σκωτίας. Στην προσπάθεια μου αυτή θα χρησιμοποιήσω αναφορές στα Ελληνικά μου βιώματα όχι για να ταυτίσω αλλά για να αναδείξω πόσο διαφορετικά είναι τα πλαίσια μεταξύ Σκωτίας και Ελλάδας και άρα να αποφύγω απλουστεύσεις συγγένειας και συμπάθειας μεταξύ "κατατρεγμένων" λαών. Για αρχή λοιπόν πρέπει να ξεκαθαρίσουμε δύο πράγματα:

1. Η Σκωτσέζικη ανεξαρτησία δεν μπορεί να ιδωθεί με όρους 1821 και ρομαντικές αναφορές στον William Wallace. Πρώτα γιατί πέρα από το Χολιγουντιανό του θέματος, αν ο τουρίστας ανέβει στο μνημείο του Sterling δεν θα αντικρίσει την πραγματική προτομή του  William Wallace αλλά του Mel Gibson. Είναι σαν να βάζαμε εμείς αντί για τον Παπαφλέσσα στο μνημείο, τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ. Δεύτερον γιατί δεν υπάρχει ένας σαφής δράκος αφού όλος ο πληθυσμός μιλάει Αγγλικά και κατά συντριπτική πλειοψηφία είναι προτεστάντες. Υπέφερε το ίδιο από τους Γερμανικούς βομβαρδισμούς και αντιστάθηκε το ίδιο στον φασισμό. Οι Σκωτσέζοι δεν σκέφτηκαν ποτέ τον Χίτλερ ως πιθανό απελευθερωτή. Άρα αυτό που τους χωρίζει από τους νοτιότερους κάτοικους του νησιού εθνικά είναι μόνο κάποιος θολές παραδώσεις αλλοιωμένες από τις αναπόφευκτες οσμώσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το Σκωτσέζικο κιλτ που δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια ρομαντική δημιουργία των ραφτών της Βασίλισσας Βικτωρίας.
2. Η Σκωτσέζικη ανεξαρτησία όμως μπορεί να ιδωθεί με τους όρους εκείνους της αστικής τάξης που ζητάει την ανεξαρτησία της από την επικυρίαρχη αριστοκρατία κατά ανάλογο τρόπο με τους Έλληνες έμπορους και πλοιοκτήτες του 19ου αιώνα. Στην περίπτωσή μας αντί για καράβια έχουμε πετρέλαιο και ο Σκωτσέζικος κοσμοπολιτισμός προέρχεται από την εισαγωγή καταρτισμένων εργατών που βοηθάνε την τοπική παραγωγή και την ανάπτυξη μιας παγκοσμοιοποιημένης κουλτούρας και αποδοχής στην διαφορετικότητας. Είναι ακριβώς το σημείο σύγκρουσης με τον φοβικό νότο που όπως έδειξαν και οι πρόσφατες Ευροεκλογές, ακόμα ονειρεύεται ανακατάληψη αποικιών, επιστροφή στην συντήρηση της Merry England και βγάζει αναφυλαξία στην σκέψη μιας ενωμένης Ευρώπης που δεν θα κυριαρχεί.

Στα πλαίσια αυτά δημιουργείτε η επιχειρηματολογία περί του εφικτού αλλά και του διατηρήσιμου μιας πιθανής ανεξαρτησίας. Τα ερωτήματα που καλούμαστε να απαντήσουμε σε γενικές γραμμές έχουν ως εξής:

1. Μπορούμε να στηρίξουμε την οικονομία μια ανεξάρτητης χώρας στα πεπερασμένα αποθέματα πετρελαίου; 
2. Η δωρεάν παιδεία και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη είναι θέσφατο ή θα πρέπει να δεχτούμε τις προτάσεις/κινήσεις του Westminister για μερική έως δραματική ιδιωτικοποίησή τους;
3. Ως ανερχόμενη Σκωτσέζικη αστική τάξη ποια είναι η θέση μας στην Ευρώπη; Μας εκφράζει η πιθανότητα αποκοπής από αυτήν και δεσίματος μας στην "ειδική μας σχέση με τις ΗΠΑ"που σχεδιάζει το Λονδίνο;
4. Μετά τις τραυματικές εμπειρίες των επιλογών Blair στο ΙΡΑΚ θέλουμε άλλο να συνεισφέρουμε στο θέατρο του παραλόγου που γέννησε τζιχαντιστές και αποστεθεροποίησε ολόκληρες περιοχές του πλανήτη; Συνεπώς πια είναι η θέση μας στην χρηματοδότηση εξοπλιστικών και μάλιστα πυρηνικών προγραμμάτων ως μέλη του ΗΒ;
5. Πως αντιμετωπίζουμε τον ρατσισμό και ξενοφοβία του 35% του νότου και πως μπορούμε να επηρεάσουμε την συντηρητική πλειοψηφία ενός λαού 50εκ. που έρπει για ψηφοθηρικούς λόγους προς το κρεβάτι του Farage, έχοντας μόνο μια δύναμη σκάρτων 5εκ. ψήφων;
6. Πως το κόστος μιας ανεξάρτητης Σκωτίας θα επηρεάσει τα οικογενειακά μας οικονομικά και μπορούν πιθανές αρνητικές επιπτώσεις να παραβλεφθούν στο όνομα μιας γενικότερης αλλαγής που θα επιφέρει μακροχρόνια ίσως μια καλυτέρευση της ζωής των παιδιών μας; 

Ειδικότερα η τελευταία ερώτηση με όλες τς υποθέσεις της και όλες της παραμέτρους της είναι αυτή που τίθεται πιο συχνά στο τραπέζι των debates. Και αυτό γιατί είναι τρομακτική ως διατύπωση και ως δίλημμα. Δεν είναι τυχαίο πως οι οπαδοί του ΟΧΙ παραβλέπουν τις 1 έως 5 ή τις σκιαγραφούν με μελανά χρώματα για να καταλήξουν στο ασφαλές "το ρίσκο είναι μεγάλο για τα επιτόκια των στεγαστικών μας δανείων". Από την άλλοι οι οπαδοί του ΝΑΙ εστιάζουν στα σημεία 1 έως 5 για να καταλήξουν πως ακόμα και αν υπάρχει ένα ρίσκο, αυτό αξίζει να το πάρουμε. 

Πως όμως απαντάει ο Έλληνας μετανάστης/expat που καλείτε να ψηφίσει, σε αυτά τα ερωτήματα και πως τα εντάσσει στις γενικότερες του σκέψεις που επηρεάζονται και από την Ελληνική κρίση αναπόφευκτα;  

Πρώτα πρώτα να ορίσουμε το πλαίσιο που δρα ο Έλληνας μετανάστης στην Σκωτία με μια αναφορά στην ψηφοφορία αυτή καθ'αυτή. Να σκεφτούμε για μερικά δευτερόλεπτα πως έχει το δικαίωμα ψήφου όντας δημότης μιας πόλης ανεξαρτήτως χρονικής διάρκειας διαμονής μόνο και μόνο επειδή πληρώνει ΕΝΦΙΑ στον αποκεντρωμένο δήμο. Αυτό αρκεί να μας κάνει να ντραπούμε για τις δικές μας πρακτικές και κάτι περίεργες αποφάσεις  του ΣτΕ περί παιδιών μεταναστών. Επιπλέον να υπογραμμίσουμε το δικαίωμα στην ταχυδρομική ψήφο ΠΡΙΝ την καθορισμένη ημερομηνία του δημοψηφίσματος  χωρίς φοβίες περί πιθανότητας προσβολής της ιδιωτικότητας και της εγκυρότητας καθώς και την πρακτική του ψηφοδελτίου που ρίχνεται στην κάλπη χωρίς φάκελο και επιλέγετε σε ανοιχτό partition και όχι παραβάν. Έτσι αφού κατανοήσουμε το επίπεδο δημοκρατίας που επικρατεί και στις δύο πλευρές του τοίχους του Ανδριανού, μπορούμε να δοκιμάσουμε κάποιες απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα:

1. Ναι, μπορούμε να στηρίξουμε μια ανάπτυξη στο πετρέλαιο ή και να χρησιμοποιήσουμε τα αποθέματα πετρελαίου ως βατήρα ανάπτυξης. Μια οικονομική αποτυχία σε 50 χρόνια λόγο αποκλειστικής και μυωπικής προσήλωσης στο πετρέλαιο δεν είναι επιχείρημα ενάντια στην ανεξαρτησία αλλά επιχείρημα ενάντια στην ανικανότητα η οποία δεν γνωρίζει εθνότητες και σύνορα. Το θέμα του πετρελαίου δεν μπορεί παρά να μου δημιουργήσει ένα μειδίασμα φυσικά σκεπτόμενος τα "δικά" μας καμώματα με τους υδρογονάνθρακες και την αποθέωση τους σε επίπεδα αιώνιου θησαυρού που θα σώσει την χώρα από τα χρέη. Τουλάχιστον εδώ υπάρχει η γνώση ένθεν και ένθεν περί της πεπερασμένης τους φύσης και η κουβέντα γίνεται για ένα απώτερο μετά. Αυτό των παιδιών μας.  
2. Όταν η Αγγλική οικονομία μετατρέπονταν σε services και σε golden boys του City, η Σκωτία και η βόρεια Αγγλία διατήρησαν μια πρωτογενή και δευτερογενή παραγωγή. Αυτό φυσικά και έχει αντίκτυπο στην παρουσία και στο βάθος της εργατικής τάξης και άρα στις σοσιαλδημοκρατικές επιταγές που εκπορεύονται από αυτή. Η δωρεάν παιδεία και υγεία είναι κανόνας απαράβατος εδώ πάνω γι'αυτό ακόμα και σε περίπτωση επικράτησης του ΟΧΙ, προσφέρονται εχέγγυα για την διατήρησή τους από το Λονδίνο. Το ερώτημα είναι για πόσο αυτά τα εχέγγυα θα μπορέσουν να διατηρηθούν στα πλαίσια ενός ΗΒ με τόσο διαφορετικές οικονομίες.
3. Το ερώτημα της Ευρώπης είναι κάτι σαν τον Lord Voldemort  στον  Harry Potter. Αυτό που δεν πρέπει ποτέ να ονομαστεί. Όλοι στην Σκωτία ξέρουν και γνωρίζουν πως ως ανεξάρτητη χώρα θα πρέπει να αναπτύξει δεσμούς με την ΕΕ και με τον έναν ή τον άλλο τρόπο να δεθεί με το ΕΥΡΟ. Οι ισορροπίες όμως μεταξύ των Αγγλόφιλων γαιοκτημόνων/αριστοκρατών και της αστικής τάξης είναι τέτοιες που οποιαδήποτε αναφορά στο θέμα Ευρώπη/ΕΥΡΟ πέρα από τα ευκόλως εννοούμενα θα απειλούσε να τινάξει στον αέρα την εκστρατεία του ΝΑΙ. Προς το παρών όποιος έχει μάτια βλέπει και καταλαβαίνει τι σημαίνει η σιωπή περί του νομίσματος από το SNP (Scottish Nationalist Party). 
4. Για μια χώρα που γεωγραφικά δεν κινδυνεύει και που με 5εκ πληθυσμό δεν φιλοδοξεί να το παίξει παγκόσμιος αστυφύλακας, η απάντηση στους πυρηνικούς μικρομεγαλισμούς των ξεπεσμένων αυτοκρατορικών μπορεί να είναι μόνο μία. Το μερίδιο της χώρας στο πυρηνικό πρόγραμμα των νέων υποβρυχίων πρέπει και μπορεί να γίνει ακόμα καλύτερη δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Απλά πράγματα. 
5. Η Σκωτία ακόμα και το 1995 ήταν μια χώρα που δεν σερβίριζε ούτε καφέ στις PUB. Μπίρα και αυτή ζεστή. Χρειάστηκε ένας συνδυασμός εισαγωγής φοιτητών, εξειδικευμένων εργατών και πετροδολαριών για να εμφανιστεί ο πρώτος Cappucino σε τραπεζάκι έξω. Η άνοδος του βιοτικού επιπέδου συντελέστηκε στα πλαίσια μιας κοινωνίας που δεν είχε τα ψυχολογικά χρέη ενός ξεπεσμένου μεγαλείου και άρα καμιά ζήλια για τους νεοφερμένους. Αντίθετα έγινε γρήγορα κατανοητό πως η ανεκτικότητα και η αποδοχή βοηθούσε στην επίτευξη οικονομικής σύγκλισης με τον πλούσιο νότο. Για τον λόγο αυτό οι ελάχιστες εκφράσεις της ακροδεξιάς ομοφοβίας, ρατσισμού και ξενοφοβίας έχουν σχεδόν αποκλειστική σχέση με φανατικούς Αγγλόφιλους που ούτε στο στρατόπεδο του ΟΧΙ δεν τους θέλουν. 

Έτσι λοιπόν, αντί να αριθμήσω το σημείο 6, θα το χρησιμοποιήσω σαν επίλογο και θα πως υπάρχει μια ευκαιρία εδώ στις παρυφές του αρκτικού κύκλου να στηθεί μια κοινωνία δημιουργίας. Μιας κοινωνίας που θα στηρίζεται σε μια κληρονομιά ανοχής στην διαφορετικότητα και ίσων δημοκρατικών ευκαιριών. Έχει την τύχη αυτή η κοινωνία για αρχή να κληρονομεί πρώτες ύλες, γλώσσα κοινή και ανθρωπιστικά ιδεώδη. Μια άρνηση στον παραλογισμό των εξοπλισμών και μια κοινή λογική στο μέτωπο της κοινωνικής λειτουργίας και καθημερινότητας. Η κοινωνία αυτή έχει και ένα ωραίο παραμύθι, έστω και Χολιγουντιανό, να συνοδεύει τα παιδιά της στους πρώτους τους ύπνους (αρκεί να τους εξηγήσουμε αργότερα πως είναι ο Mel Gibson και όχι ο Wallace). Το εναλλακτικό σενάριο του ΟΧΙ πιο είναι; H Βρετανική υπερηφάνεια και οι εκστρατείες των "καλοθελητών" ή η ατέλειωτη ματαιοδοξία του City και η ακύρωση των κοινωνικών κατακτήσεων στο όνομα της οικονομικής ανάπτυξης κάποιων τύπων 860Km νοτιότερα; Αν είναι η Σκωτία να αναπτύξει τριτογενή τομέα ας τον αναπτύξει μόνη της και ας αντιμετωπίσει μόνη της τα διλήμματα που θα προκύψουν από αυτόν. Για την ώρα η Γλασκόβη είναι η μοναδική πόλη της Ευρώπης που σε περιοχές της παρατηρείτε το προσδόκιμο ζωής να είναι τα 50 χρόνια και κάτι τέτοιο σίγουρα δεν δικαιολογεί νεοφιλελεύθερους ατομικισμούς και επιδείξεις κοινωνικής αδιαφορίας από large νεόπλουτους. Για όλα αυτά και για μια Ευρώπη που έχει ανάγκη χώρες με αίσθηση του μεγέθους τους θεωρώ πως το επιτόκιο της υποθήκης μου ίσως θα μπορούσε να θυσιαστεί για λίγο καιρό. Ψηφίζω ΝΑΙ στην ανεξαρτησία της Σκωτίας.

Better together with Europe.

The dilemma people in Scotland face this autumn is given and well debated. Maybe not well understood but political issues never were set in black and white to be easy. Besides "politics is the art of the possible" and the definition of "possible" is related to aspirations, willingness to participate and personal choices. However in this referendum there is a group of people that genuinely face a "grey" dilemma. One that is not dominated either by nationalistic visions of grandeur or by the fear of the unknown. Besides most of us conquered the fear when 15 or 20 years ago made the choice and adopted a new country and later or turned away from any notion of nationalism accepting the integration in the Scottish society.
For this reason, because we did conquered the heights of the black and white dilemmas, and after much deliberation I came to conclude that my first approach to the Scottish independence referendum, the one of non-participation because I am a foreigner, was wrong.
That leave us with with the difficult task to cast a vote for a future of a country that some may claim it is not ours on the grounds of not understanding the 1000+ years of interrelations between Scotland and England. If however we consider the "better together" campaign argument, then automatically our vote dilemma is shifted to a future reference rather than a historical question. In that scenario our experience as cool headed foreigners that made successful choices, so long, contributing to the Scottish economy and accepting a new country, may be proven valuable along with our opinion to the yes/no question.

Yesterday, Greece "remembered" that it has been 10 years since the end of the Athens 2004 Olympics. The feelings in the country about this event may be compared with the feelings about the Scottish independence. Yes we can do it, or we could have done it (better), and NO, it is (was) going to be a disaster. It is and it was a question of pure economics, aspirations, willingness to participate and also bitter and utter denial to accept the reality. The Athens Olympics costed between 8 and 10 billion Euros without ever and anybody to perform a reliable analysis to the revenue generated by them. Even worst, right after the closing ceremony all infrastructure was locked and abandoned adding up to the cost and depriving the state from much needed funds that would have been generated should a proper usage plan of the Olympic heritage had been established. This "self-fulfilling prophecy of disaster" and the abandonment of the available options and tools to achieve success hoping then to be used as an argument for the prophesied failure is what is looming over the Scottish Highlands. Because independence or not is not about the voting procedure and the adrenaline rush of the elections night. It is not either an "us" and "them" confrontation based on questions of numbers and set in concrete arguments that will be forgotten next day in the office. It is what the Greeks forgot after the end of the Olympiad. A commitment of a nation into a future vision using the tools accumulated during the night or nights of the campaign. A future that no matter how difficult or how easy it is going to be, must fulfil for all the needs for freedom, self determination and/or unity and in which all must be part and participants.

And this is where the two futures may be compared as naked options of people's vision. As a choice that promotes a set of social ideas and wishful thoughts on where do we want to see our kids in 100 years rather than where do we want our mortgage to be in 25 years. If we take this view, our options then are not constrained by the "better together" argument and the non-obvious future of an independent Scotland and its dependency on a 50 years life span of oil reserves but are widened by the non-obvious future of the United Kingdom. The United kingdom of Farage's xenophobia, the Right wing Euroscepticism and the neocolonialism vision of the special relationship with a more and more disillusioned Christian fundamentalist USA.

People have the ability to forget and wrap the time dimension. They well enough expand the past to the vastness of "old times" but consider 100 future years as a contracted tomorrow. It is then that notions like 25 years of mortgage are equally identified as 100 years future for our kids and interpolation errors about eternal achieved peace are committed.

The question on Scottish independence is not about an insecure Scottish feature but also about an insecure UK feature. And it is then than the we may realise that a "better together UK" may be contested by an equally legit "better together Europe" argument.